Nhút Thanh Chương, hương vị đặc sản xứ Nghệ

Chẳng phải là sơn hào hải vị cao sang nhưng nhút Thanh Chương có một sức hấp dẫn với người ăn. Không những thế, món ăn nhà nghèo” này lại còn được coi là nét đẹp trong văn hóa ẩm thực của người dân xứ Nghệ. Sau đây chúng ta cùng Lịch Vạn Niên 365 tìm hiểu về món nhút Thanh Chương và cách làm nhút Thanh Chương

1. Sự tích Nhút

Ngày xưa, ở một vùng quê trù phú ở miền núi trung du thuộc xứ Hoan Châu, Âu Lạc có một đại phú ông giàu có nổi tiếng với chín trăm chín mươi chính gian nhà ngói và độc nhất một cô con gái đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Công tử khắp nơi nghe tiếng nườm nượp đổ về, ai nấy đều muốn cưới được nàng làm vợ nhưng không một ai lọt vào mắt xanh của nàng.
Một hôm, nàng và người hầu ra bờ sông vui chơi đuổi bướm, hái hoa, không may bị trượt chân ngã xuống dòng sông Lam cuồn cuộn chảy xiết. Nghe tiếng kêu cứu, một chàng thanh niên vạm vỡ, đẹp trai làm rẫy ở gần đó đã nhảy xuống vật lộn với dòng nước hung dữ. Cuối cùng chàng cũng cứu được nàng thoát khỏi tử thần. Từ đó, sau một thời gian được chàng trai chăm sóc, cảm mến trước tình cảm và sự ân cần của chàng trai, nàng đã đem lòng yêu chàng trai và hứa sẽ quay lại để tìm chàng.

• Xem  : Lịch âm hôm nay ngày bao nhiêu - Xem Lịch Vạn Niên - Bói Bài Hàng Ngày - Tử Vi Hàng Ngày - Lịch âm năm 2021

Sau khi trở về nàng kể đầu đuôi câu chuyện cho cha nàng (đại phú ông) nghe và xin được thoái thác theo chàng về mần vợ. Phú ông nghe chuyện liền sai người đi điều tra thì được biết chàng trai này tên là NHÚT, sống bằng nghề trồng rau và bán dưa muối. 

Vì sự kì thị môn đăng hộ đối, đại phú ông ngăn cấm con gái lá ngọc cành vàng không được đi ra ngoài nếu không có lệnh của cha. Rồi một ngày thanh minh đẹp trời, nàng lặng lẽ bỏ cuộc sống nhung lụa cùng chàng vượt núi băng sông đến một nơi danh lam thắng cảnh, núi rừng hùng vĩ lập nghiệp cuộc sống mới. 

Ngày ngày, chàng lên núi đốn củi, hái trái rừng, nàng ở nhà trồng rau, muối dưa. Tiếng chim hót lắm bài ca, suối tí tách làm mấy bản nhạc khiến tình yêu hai người ngày thêm nồng nàn và đắm đuối quên đi cái vất vả sau những ngày lao động mệt nhọc.

Một ngày nọ, chàng lên núi hái mít rừng còn nàng ở nhà luộc mít và muối dưa mít. Do khí hậu khắc nghiệt, những lon mít muối khổng lồ được chôn dưới đất để tránh cái nóng cho nên khi vừa muối xong lại quên đậy nắp thì đàn cầy hương đi tìm nước uống rơi tõm vào các lon dưa mít đang muối, chúng càng vùng vẫy, càng chui xuống đáy lon. Đến thời gian dưa mít được muối chín ôi, cũng là lúc mùi thơm tỏa ra từ các lon dưa mít muối. Nàng vui mừng và hưng phấn vì có được những lon dưa mít muối thơm ngon do chính tay mình muối. 
Cho tới một hôm, người chồng mở nắp đào phần dưới lên thì thấy các chú cầy hương toàn bộ nằm ở đáy lon. Thương đàn cầy hương nhưng cũng tiếc mấy lon mít muối thơm ngon, hương vị chưa từng có, nên chàng quyết định mang về miền xuôi bán. Vì mùi thơm đặc trưng của hương rừng nên chỉ một thời gian ngắn chàng đã bán hết, người dân rất mến mộ món dưa mít và chen chúc nhau xin hỏi quý danh thì chàng đáp tên là Nhút.

Từ đó, món dưa mít dân dã này được dân gian lưu truyền gọi là Nhút.

2. Cách làm món nhút

2.1 Nguyên liệu

Mít non
Tỏi, Ớt, xả, Muối
Củ nén
Nước sôi để nguội

2.2 Sơ chế nguyên liệu

Làm nhút thường từ loại mít bở, có vỏ xanh mởn thì mới ngon. Mít được chọn làm không được non quá, cũng không được già quá. Bởi non thì không muối được, còn già thì ăn cứng, dai, các cụ già không dùng được, đặc biệt, mít phải hơi non hoặc ương ương, có vỏ xanh mởn thì mới ngon.

• Xem thêm: Xem ngày tốt xấu - Tử Vi 12 Con Giáp - Xem tuổi làm nhà - Xem tuổi vợ chồng

Trẩy quả từ trên cây xuống còn tươi nguyên, gọt sạch vỏ gai bên ngoài dưới vòi nước, và giải thích “Làm thế để nhựa mít khỏi dính vào tay nhiều. Mít đang non nên nhựa dính chặt, khó rửa lắm!”.

Gọt hết vỏ, đặt quả mít vào một chiếc nong lớn, dùng dao băm thật đều tay rồi thái thành sợi từ ngoài vào trong, sao cho xơ, múi, hạt đều được xắt nhỏ thành sợi dài. Thái xong, cho tất cả vào ngâm với nước gạo cho hết nhựa, cho đến khi sợi mít hết bầm đen, trở nên trắng nõn nà, rồi đem trộn muối, xát để sợi mít mềm ra, chất mặn ngấm đều.

2.3 Các bước thực hiện

Bước 1: Sau khi sơ chế mít xong thì các bọn trộn mít cùng với muối, các bạn ước lượng sao cho không quá mặn hoặc không quá nhạt (tùy theo khẩu vị của từng người).

Bước 2: Cho mít vào vại muối:

Lần lượt chộn mít cùng tỏi, xả từng chút một và cho vào vại muối (lưu ý là trộn từng chút một không chộn cả bỏ vào vại 1 lần). Khi lượng mít trong vại cao 5cm thì xếp 3 -4 quả ớt vào, làm như vậy đến khi hết số mít.

Bước 3: Đặt củ nén

Sau khi mít đã cho vào vại, các bạn đổ nước dôi để nuội và xăm xắp sau đó dặt lên một chiếc vỉ và chèn lên cùng hòn đá lớn để mít chìm dưới mặt nước. Nếu gia đình các bạn có bình chuyên dụng để muối dưa, các bạn cùng xoc thể cho vào chiếc bình này vô cùng tiện dụng. Để như vậy từ 5 – 7 ngày là món NHÚT có thể dùng được

Ngoài ra, nhút còn được làm từ xơ mít chín sau khi ăn hết phần múi. Xơ nhặt rửa sạch đem muối tương tự như mít xanh, xơ mít cũng được trộn muối và vò cho ngấm đều vào mít. Làm nhút từ xơ mít thì khoảng 2-3 ngày là có thể ăn được.

2.4 Cách bảo quản

Để nơi khô ráo, tránh ánh nắng mặt trời,có thể bỏ ngăn mát tủ lạnh dùng dần.

3. Món ăn hấp dẫn từ nhút

3.1 Móm nộm

• Nguyên liệu: dùng găng tay vắt NHÚT ra bát( vừa ăn), tỏi,ớt, lá kinh giới, lá rau quế,lá chanh, mùi tàu, lạc rang, đường, mì chính (nhất thiết), bánh đa.
• Cách làm:

Tỏi ớt thái nhuyễn, rau thơm rửa sạch thái chỉ, lạc rang giã dập. Trộn tất cả các thứ trên rồi để chừng khoảng 5 phút cho ngấm gia vị, sau đó bẻ bánh đa nhỏ trộn cùng các thứ đã ngấm thì ăn được luôn. Hoặc lấy bánh đa xúc ăn cùng với nộm nhút trên.

3.2 Món xào

• Nguyên liệu:

Nhút muối: 01 bát ăn cơm. Gia vị: Lá chanh, rau ngổ, mùi tàu(ngò gai), tỏi, ớt, dầu ăn,hành tăm (hoặc hành khô), đường, súp, mì chính.

• Xem thêm: Xem bói ngày sinh - Xem bói tên - Xem bói tình yêu theo tên - 12 Cung Hoàng Đạo

• Cách làm:

Phi thơm hành rồi cho rồi thả nhút cho lửa nhỏ om khoảng 10 phút cho nhút ngấm gia vị, tới chừng cạn nước thì thái rau ngổ, mùi tàu (ngò gai), lá chanh cho vào.