Người Việt Nam chúng ta ảnh hưởng của tín ngưỡng Phật giáo. Trong tinh thần tín ngưỡng của Phật giáo, lễ cầu siêu có một ý nghĩa hết sức lớn lao đối với người đã khuất. Vì qua những lời kinh trì tụng của Chư tăng trong lễ cầu siêu sẽ giúp cho người quá vãng hiểu và giác ngộ chân lý. Nhờ biết giác ngộ, từ đó thoát khỏi cảnh giới tối tăm đọa đày mà siêu sanh về nơi tịnh độ.
Thế gian quan niệm rằng: “Âm dương đồng nhất lý”. Lý ở đây là nguyên lý nhân quả, đời sống chúng sinh chính là do nghiệp quả của họ tạo ra. Cho nên cõi nào còn có sinh, già, bệnh, chết thì còn có khổ đau. Cõi âm hay cõi dương cũng thế. Nhưng cần phải hiểu rộng ra, con người sau khi chết sẽ tái sinh vào nhiều cảnh giới khác nhau. Thế giới con người chỉ là một trong mười pháp giới đang hiện hữu (Pháp giới của Phật, Bồ-tát, Duyên giác, Thanh văn, Trời, Người, A-tu-la, Địa ngục, Ngã quỷ và Súc sinh).
Giáo lý đạo Phật dạy rằng sau khi mất nếu không thể siêu thoát mà trở thành một cô hồn vất vưởng, chúng sinh phải chịu đựng rất nhiều khổ đau, lang thang khắp nơi trong sợ hãi, đói khát, buồn khổ, tham chấp, sân hận và hối tiếc về kiếp sống đã trôi qua. Họ cũng phải trải nghiệm vô vàn khó khăn, uất hận và đau đớn khổ sở. Vì không thể siêu thoát và phải lang thang vất vưởng trong trạng thái oan hồn, nên chư hương linh và quỷ thần thường gây phiền nhiễu cho những người đang sống, những người thân và gia đình trong kiếp trước, khiến họ luôn phải chịu đựng sự phiền nhiễu, quấy quả đó và không thể có được đời sống yên ổn.
Ngay lúc này, nếu có bậc Thượng sư Giác ngộ với tâm Đại từ Đại bi khai thị giáo pháp và ban gia trì thì sẽ lợi lạc vô cùng cho các vong linh; sự hộ niệm của Ngài có thể giúp họ tức thời được siêu thoát, thông qua các pháp tu trì thù thắng về Bản tôn Đức Phật A Di Đà, Đức A Súc Bệ Phật hay Đức Quan Âm,… Đặc biệt, thông qua pháp cầu siêu quán đỉnh Jangwa, Bậc Thượng sư thực chứng có thể nhập Đại định và dẫn dắt thần thức của những hương linh đang phải gánh chịu khổ đau trong trạng thái Trung ấm tới trước mặt mình, ban truyền giáo pháp về vô thường, khai thị cho họ biết chính tâm tham chấp của họ vào kiếp sống trước đây khiến họ bị kẹt trong Trung ấm không thể siêu thoát. Chư hương linh được khai thị, được tịnh hóa nghiệp chướng, được chuyển di tâm thức và được ban truyền quán đỉnh sẽ có cơ duyên xả bỏ mê lầm, phát tâm cầu giải thoát giác ngộ, vãng sinh về cõi Tịnh độ của Đức Phật A Di Đà:
Này hỡi hỡi mười loại chúng sinh!
Gái trai già trẻ thỉnh vào nghe kinh.
Kiếp phù du như hình bóng ảnh,
Sách dạy rằng vạn cảnh là không.
Ai ơi lấy Phật làm lòng,
Tự nhiên siêu thoát khỏi vòng trầm luân.
("Văn Tế Thập Loại Chúng Sinh" – Đại văn hào Nguyễn Du)
Nghi lễ cầu siêu quán đỉnh Jangwa vì thế chính là một trong những pháp tu vô cùng thiện xảo và thù thắng của Kim Cương thừa, không chỉ giúp độ thoát hương linh mà còn giúp cho thân nhân người chết được giải thoát khỏi sự phiền nhiễu, bám chấp của hương linh và các lực lượng quỷ thần.
Trong kinh Phật ghi rõ những trường hợp mất, vong linh rất khó siêu thoát:
1. Vong linh, cô hồn vị quốc, tức là những vong linh của những người mất trong chiến tranh.
2. Vong linh bị truỵ thai, nạo phá thai.
3. Vong linh của những người khi còn sống không biết Phật Pháp, khinh bạc Tam Bảo.
4. Vong linh của người chết nước.
5. Vong linh của những người ở vùng xa xôi, nơi biên địa hẻo lánh, sống chết trong u mê.
6. Vong linh của người chết do tai nạn,chết đường, ở bờ bụi.
7. Vong linh của người chết do tự tử là khó siêu nhất, đau khổ nhất.
8. Vong linh của người bị tù, khổ sai, họ oan ức.
9. Vong linh của những nô tỳ bị chết oan ức.
10. Vong linh của người chết trong cô đơn buồn tủi.
Những cô hồn không nơi nương tựa, họ buồn tủi, bức bách, sân giận, quậy phá, gây nên tai hoạ cho người sống do vậy nên cúng và thường xuyên cầu siêu, nói cho họ biết, hiểu được Phật Pháp, hiểu được luật nhân quả, bỏ dữ, bỏ xấu, làm lợi, làm lành, nghe kinh, nghe kệ... tạo thêm phước lợi để có thêm cơ duyên sớm được siêu thoát, tái sinh.
Có nhiều thành viên trong gia đình khi có đám tang là người thân lớn tuổi hơn mình thì thường rất băn khoăn không biết nên tụng kinh gì cho người mới mất là tốt nhất, lựa chọn quyển kinh nào để tụng mà khiến họ được ra đi thanh thản, không có vướng víu hoặc canh cánh khuất mắt khi còn sống. Thực tế, hiện nay có rất nhiều cuốn kinh dùng trong tang lễ, nhưng kinh để đọc cầu siêu thoát cho người chết đúng nghĩa thì không phải ai cũng biết.
Bạn nên lựa chọn những quyển kinh cầu siêu giúp người khuất hiểu ra được trên trần gian đã không còn quyến luyến hoặc sự níu kéo nào nữa, giúp họ nhận ra được việc nên buông tay trần thế để tìm đến sự giải thoát cho như vậy họ mới siêu thoát nhanh chóng. Tùy vào người mất mà có nhiều quyền kinh khác nhau như: kinh Địa Tạng hoặc kinh Vu Lan đều chỉ sự báo hiếu, sự hiếu thảo của người con đối với cha mẹ.
Việc tụng kinh cầu siêu cho người mới mất không quan trọng về những quyển kinh Phật mà ở tấm lòng người đọc và các thành viên trong tang lễ mong muốn người mất hãy về nơi an nghỉ đừng bàn về chuyện thế sự ở trần gian. Nên đọc bài kinh với tông giọng, ngôn ngữ như thế nào để giúp họ có thể dễ dàng buông bỏ trần thế, giúp họ từ bỏ sự quyến luyến ở thế gian mà được chuyển đầu thai sang kiếp khác một cách nhanh chóng. Người đọc kinh nên dành những tâm chân thành nhất khi đang đọc kinh cho người mất, có như vậy người mất mới cảm nhận và từ bỏ mọi thế sự, khuất mắt ở thế gian mà đầu thai sang kiếp khác.
Thời gian tụng kinh cầu siêu cho người mới mất là diễn ra trong vòng 49 ngày, đây là thời gian được coi là rất quan trọng đối với người mất vì họ sẽ chịu sự phán xét và quyết định nên về với cảnh giới nào. Trong thời gian này, người đọc kinh phải nhắc nhở làm sao khiến người mất phải chuyển tâm hướng thiện, sám hối tội lỗi, buông bỏ tất cả vật chất. Để làm được điều này, thì người đọc kinh phải là người theo đạo Phật, nếu không mời thầy về đọc thì trong nhà phải có người theo đạo học Phật mới đọc được kinh cầu siêu cho người mất.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ Tát