Cách tính Lịch Nhật Bản theo Niên Hiệu và các ngày lễ lớn trong năm của người Nhật

Hiên tại thì các giấy tờ ở Nhật hầu hết vẫn sử dụng năm ghi theo niên hiệu (年号) được đặt theo các thời kỳ của Nhật hoàng. Vì vậy đối với những người nước ngoài, trong đó có Việt Nam thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi phải tự điền thông tin như ngày tháng năm sinh của mình, bố, mẹ và các người thân trong gia đình trong các tờ khai như: giấy tờ khai phù dưỡng, khai giảm thuế,…Cùng Lịch Vạn Niên 365 tìm hiểu nhé.

Kể từ ngày 01/04/2019, Nhật Bản đã chính thức thông báo về việc sử dụng các niên hiệu Nhật Bản (năm  của Nhật Bản) mới. Trên cơ sở sự thoái vị của Nhật Hoàng Akihito vào ngày 30/04/2019 và khi thái tử Naruhito lên ngôi vào ngày 1/5/2019 thì Năm của Nhật Bản (niên hiệu của Nhật Bản) được đổi từ Heisei (平成Bình Thành) sang Reiwa (令和Lệnh Hòa). Năm của Nhật Bản là Reiwa có ý nghĩa là Rei (may mắn) Wa (hòa bình, hòa hợp). Bài viết dưới đây, trình bày công thức quy đổi từ năm nhật hoàng 2019 sang năm dương lịch và ngược lại, ngoài ra, đưa ra bảng quy đổi tham khảo niên đại nhật bản sang năm dương lịch để xem nhanh.

I. Cách tính Lịch Nhật Bản theo Niên Hiệu

1. Tên các Niên hiệu gần đây:

•    Reiwa (令和) – Lệnh Hòa: 1/5/2019~

•    Heisei (平成) – Bình Thành: 1989 – 2019

•    Shōwa (昭和) – Chiêu Hòa: 1926–1989

•    Taishō (大正) – Đại Chính: 1912–1926

Người Nhật Bản tính năm theo niên hiệu của các đời Nhật Hoàng, năm đầu tiên trị vì của một Nhật Hoàng sẽ gọi bằng Niên hiệu + Gannen, từ các năm sau sẽ gọi băng Niên hiệu + số năm. Ví dụ: Nhật Hoàng (Thiên Hoàng) mới của Nhật lấy niên hiệu là Reiwa và lên ngôi năm 2019, do vậy mọi người gọi năm Reiwa đầu tiên gọi là Reiwa Gannen (2019 hay R1)và các năm sau sẽ tiếp thứ tự lớn dần.

2. Cách quy đổi năm dương lịch theo niên hiệu

Công thức tính như sau: Năm niên hiệu cần đổi = Năm dương lịch – năm bắt đầu niên đại (gannen) + 1. Còn nếu năm cần tính mà trùng với năm bắt đầu niên đại thì chúng ta sẽ không gọi là 1 mà gọi là Gannen nhé.

Lấy ví dụ luôn: mình sinh năm 1996 thuộc thời Heisei, thì

Năm niên hiệu = 1996 -  1989 + 1 = Heisei 8

Nếu muốn nhanh hơn các bạn có thể tham khảo bảng sau để tra cứu nhé. Mình xin liệt kê các Niên hiệu gần như Heisei và Showa (từ năm 1926 tới 2019) nhé.

1/1/2019 ~ 30/4/2019: Heisei 31

Showa – 昭和: 1926-1989

II. Các ngày lễ lớn trong năm của người Nhật

Theo như pháp luật Nhật bản thì trong năm sẽ có 15 ngày lễ. Nếu những ngày lễ này rơi vào chủ nhật thì người lao động sẽ được nghỉ bù vào ngày thứ hai kế tiếp. Nếu có một ngày nằm xen giữa hai ngày lễ thì ngày đó người lao động cũng sẽ được nghỉ.

1. Ngày mồng 1 tết: là một ngày lễ quan trọng nhất tại Nhật

Từ sau thành công của cuộc Duy Tân Minh Trị do Thiên Hoàng Meiji tiến hành vào năm 1868, nước Nhật bắt đầu có truyền thống đón Tết Nguyên Đán theo năm mới dương lịch như những nước phương Tây. Người Nhật thường sẽ bắt đầu chuẩn bị đón năm mới từ ngày 31/12.

Một số công ty sẽ cho nhân viên nghỉ từ ngày 30 tết cho đến hết ngày mồng 3 tháng 1. Đến mồng 4 các công ty Nhật sẽ bắt đầu làm việc tuy nhiên không khí tết sẽ vẫn kéo dài cho đến ngày  15/1 (ngày lễ thành niên của Nhật dành cho những nam nữ thanh niên tròn 20 tuổi).

2. Ngày lễ thành niên

Ngày này trước đây là ngày 15/1 tuy nhiên hiện nay ngày này đã chuyển thành ngày thứ hai của tuần thứ 2 tháng 1. Đây là ngày lễ dành cho những nam nữ thanh niên tròn 20 tuổi.

3. Ngày Quốc Khánh 

Ngày quốc khánh của Nhật Bản là ngày 11/2, theo lịch sử thì vào ngày này năm 660 trước Công Nguyên, vị Thiên Hoàng đầu tiên của Nhật đăng quang.

4. Ngày Xuân Phân 

Là ngày 20/3, ngày này được coi như là ngày lễ để ca tụng thiên nhiên, các sinh vật sống.

5. Ngày Chiêu Hòa 

Ngày 29/4 là ngày sinh của cố Hoàng Đế Chiêu Hòa. Trước năm 2007 thì ngày này được gọi là ngày Xanh. Tuy nhiên đến sau khi Hoàng Đế Chiêu Hòa mất người Nhật đã lấy ngày này trở thành ngày lễ giữ giù màu xanh của thiên nhiên.

Hiên tại Nhật người Nhật kỷ niêm ngày này vào ngày mồng 4/5. Ngoài ra, ngày Chiêu Hòa còn là một phần của tuần lễ Vàng.

6. Ngày Hiến Pháp

Ngày này rơi vào ngày mồng 3/5. Kể từ năm 1947 ngày này được người Nhật lấy làm ngày kỷ niệm ngày hiến pháp Nhật được thiết lập.

7. Ngày thiếu nhi

Ngày thiếu nhi của Nhật Bản là ngày 5 tháng 5. Đây là ngày lễ để người Nhật cầu sức khỏe và hạnh phúc cho những đứa trẻ. Ngày này còn được là ngày lễ Đoan Ngọ. Ngày này là ngày lễ dành riêng cho những bé trai (ngày của các bé gáo là ngày 3/3) Người Nhật thường treo cờ cá chép vào ngày này. Ngày này cũng là một phần của tuần lễ vàng.

8. Ngày của biển

Ngày này diễn ra vào ngày thứ 2, tuần thứ 3 của tháng 7. Đây là ngày mà người Nhật dành để cảm ơn những gì mà biển đã ban tặng cho họ. Ngày này cũng là ngày đánh dấu việc Hoàng Đế Meiji trở về an toàn sau chuyến đi đến Hokkaido bằng thuyền vào năm 1876.

9. Ngày kính lão

Ngày lễ này diễn ra vào vào ngày thứ 2, tuần thứ 3 của tháng 9. Đây là ngày mà người Nhật dành để tỏ lòng kính trọng đối với những người cao tuổi, chúc thọ. Ngày này được người Nhật đặt ra từ năm 1966.

10. Ngày thể dục thể thao 

Diễn ra vào thứ 2 tuần thứ 2 của tháng 10, ngày này được nước Nhật áp dụng từ năm 1966 để kỷ niệm sự kiện thể thao Olympic Tokyo 1964. Tại Nhật, đây là ngày lễ khuyến khích các phong trào, hoạt động thể dục, thể thao.

11. Ngày lễ văn hóa

Diễn ra vào mồng 3/11. Đây là ngày lễ mang ý nghĩa khuyến khích sự hưng thịnh và phát triển của nền văn hóa truyền thống và tình yêu tự do, hòa bình. Những trường học và chính phủ Nhật Bản sẽ chọn những người có thành tích xuất sắc nhất để khen thường vào ngày này.

12. Ngày lễ tạ ơn người lao động 

Ngày này được tổ chức hàng năm vào ngày 23/11. Đây là ngày lễ có ý nghĩa đề cao giá trị của sức lao động và cảm tạ một mùa vụ bội thu. Ngày lễ này thông thường sẽ được tổ chức khi vụ mùa kết thúc, trong ngày này người dân sẽ hiến tặng những sản vật vừa mới thu hoạch để tỏ lòng kính trọng và cảm tạ đối với thần thánh. Ngày lễ này tương đương với ngày lễ Tạ Ơn ở phương Tây.

13. Ngày sinh của Nhật Hoàng

Lễ sinh nhật của Nhật Hoàng Bình Thành hiện nay là ngày 23/12

14. Tuần lễ vàng

Trong suốt một năm, người Nhật luôn rất bận bịu với công việc do đó những khoảng thời gian nghỉ ngơi đối với họ là vô cùng quan trọng. Trong một năm thì tháng 5 là dịp mà người Nhật được nghỉ dài nhất nên họ gọi đây là “tuần lễ vàng”, đây là tuần  lễ mà theo người Nhật là có ý nghĩa cầu cho quốc thái dân an.

Trong tuần lễ vàng này có các ngày quốc lễ bao gồm: ngày sinh cố hoàng đế Chiêu Hòa 29/4, ngày hiến pháp 3/5, ngày xanh 4/5, ngày thiếu nhi 5/5. Trường hợp nếu trước hoặc sau bốn ngày nghỉ này là ngày quốc tế lao động hoặc thứ 7, chủ nhật thì người lao động sẽ có cơ hội nghỉ 5 ngày liên tiếp. Tại Nhât, tháng 5 là mùa xuân, lúc này thời tiết không quá nóng hay quá lạnh, phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp nên rất phù hợp cho những chuyến du ngoạn.

15. Tuần lễ Obon

Lễ Obon còn được gọi là lễ Vu Lan hoặc gọi theo người Việt Nam là lễ xá tội vong nhân diễn ra vào dịp rằm tháng 7 âm lịch. Ngày lễ này thường diễn ra từ ngày 13 đến 15/7 âm lịch (thường rơi vào khoảng tháng 8 dương lịch). Tại Nhật người ta thường kết hợp nghỉ Obon cùng với nghỉ hè để có được thời gian nghỉ liên tục. Ngày  này đối với người Nhật là một ngày có ý nghĩa quan trọng, lễ phật cầu nguyện bình an, an lạc.

Vào lễ Obon người Nhật thường quây quần bên gia đình. Có thể nói ngày lễ này là ngày gia đình đối với người Nhật. Trong dịp lễ này, những người ở xa hầu hết đều về thăm cha mẹ, ông bà hay đi viếng một người thân.

Lễ hội Obon còn mang ý nghĩa rằng linh hồn của người đã khuất sẽ quay trợ lại trần gian

Trong dịp lễ Obon này người Nhật thường làm những chiếc bánh khảo từ bột gạo với nhiều màu sắc cùng giỏ hoa quả để cúng tổ tiên.

Trong dịp này, tại một số nơi trên Nhật Bản sẽ tổ chức các lễ hội pháo hoa lớn.
Người Nhật có khá nhiều hoạt động tín ngưỡng để kỷ niệm lễ Obon. Trong đó, đặc biệt nhất là lễ dâng lửa nhằm soi đường cho những linh hồn đã khuất quay về trời. Lễ hội này hàng năm đều thu hút rất nhiều người Nhật và du khách.